Organizmy żyjące na Ziemi w swoich genach zawierają informacje o tym, czego potrzebują do prawidłowego rozwoju. Zaliczamy do nich nie tylko pokarm i optymalne warunki życia, ale także bardziej wyspecjalizowane wymagania. Wśród wszystkich czynników środowiskowych, najbardziej popularnym kryterium jest dostęp do światła, które stanowi podstawę naszego życia na Ziemi.
Czy rośliny potrzebują światła do kiełkowania?
Wydawałoby się, że nasiona nie potrzebują dostępu do światła słonecznego, skoro proces kiełkowania rozpoczyna się pod ziemią. Jednak u niektórych gatunków wzrost nie rozpocznie się, dopóki ziarno nie uzyska odpowiedniej dawki promieni słonecznych. Wszystko zaczyna się od pobrania wody, która pobudza roślinę do wytwarzania pokarmu przez przekształcanie materiałów zapasowych. Z kolei odpowiednia temperatura korzystanie wpływa na ilość pobieranej przez nasiona wody. Im cieplej, tym więcej ziarenka “piją”. Właśnie dlatego rolnicy zalecają namaczać nasiona zaraz przed wysiewem.
Najważniejszym czynnikiem jest jednak światło. Dzięki niemu rozpoczyna się proces fotosyntezy u kiełków, którym zgromadzony materiał zapasowy zaczyna się kończyć. Bez słońca młode rośliny nie pożyłyby długo.
Na co wpływa oświetlenie u roślin?
Oświetlenie wpływa nie tylko na sam rozwój organizmu, przyczynia się także do osiągnięcia przez niego odpowiednich rozmiarów. Słabo nasłonecznione rośliny staną się wiotkie, skąpo ulistnione, a na koniec ich wzrost zostanie zahamowany. Ciekawym przykładem może być kapusta, której wygląd będzie różnił się w zależności od intensywności oświetlenia. Kiedy rozwija się w słabym świetle, produkuje o wiele mniej zielonego barwnika. Z kolei kalafior uprawiany w dużym nasłonecznieniu będzie miał żółte kwiaty, przez co stanie się mniej atrakcyjny dla konsumenta.
Czy jest możliwy rozwój rośliny bez światła?
Badania wykazały, że nie wszystkie rośliny wymagają słońca. U niektórych światło może hamować kiełkowanie. Przykładem takiego typu roślin są pomidory i zboża, ziarniaki tych ostatnich nie zaczną kiełkować w pełnym słońcu. Ciekawe jest także to, że niektóre chwasty potrafią kiełkować tak samo dobrze w ciemności, jak i w słońcu, co sprawia, że świetnie radzą sobie w prawie każdych warunkach.
Oświetlenie a człowiek, czy słońce wpływa na nas podobnie jak na rośliny?
Słońce wpływa na wszystkie organizmy, od pierwotniaków po ssaki. W przypadku ludzi naturalne oświetlenie bierze udział w produkcji witaminy D, która jest niezbędna do zachowania zdrowych kości. Jej niedobór powoduje nieprawidłową mineralizację kości i chrząstek stawowych, co przekłada się na częste złamania i krzywicę. Ponadto słońce reguluje rytm dobowy, od którego zależy nasz poziom zmęczenia i senności wieczorem. Zbyt mała ilość światła słonecznego zmniejszy produkcje melatoniny w szyszynce, czyli hormonu odpowiedzialnego za ułatwianie zasypiania.
Negatywny wpływ słońca na ludzi i rośliny
Podobnie jak w przypadku roślin, słońce może też wpływać na nas negatywnie. Zbyt duże dawki promieniowania słonecznego powodują poparzenia, a także przyspieszają fotostarzenie się skóry, czyli powstawanie zmarszczek i przebarwień oraz znamion. Ponadto badania dowodzą, że nadmierne wystawianie się na słońce może wywoływać mutacje genetyczne, które są odpowiedzialne za nowotwory, na przykład czerniaka złośliwego.
Rośliny mogą zostać łatwo uszkodzone przez agresywne oświetlenie. Nadmierne nasłonecznienie powoduje stres świetlny, który niszczy tkanki. Ponadto w chloroplastach, czyli organellach produkujących roślinny pokarm, dochodzi wtedy do uszkodzeń obniżających wydajność fotosyntezy. W skrajnych przypadkach zbyt mocne słońce jest przyczyną obumierania rośliny, które możemy rozpoznać po charakterystycznych przebarwieniach.
Kacper Witowski
Autor
0 Komentarzy